Met behulp van een VNA kun je de Q meten. Daar heb je hem weer met zijn VNA denk je nu vast. Nou er zijn andere manieren. De bekendste is met een sinus generator en parallel condensator de twee -3dB punten bepalen (halve amplitude) en dan heb je de Q. Alleen is dat de Q van de kring en niet van de spoel. Dat zijn twee andere zaken.
Je kan ook een spoel aansluiten op een blokgolf generator. 10KHz is al voldoende. Ik gebruik hier 1Vtt. Alleen moet je dat losjes aankoppelen anders beinvloedt je de Q. De Q is de kwaliteit van de spoel en hangt samen met verliezen. Als je daar iets direct aan hangt demp je de trillingen in de spoel en vermindert de Q. De Q is dus een indicatie voor de mate waarin een spoel zijn energie kan vasthouden. Immers als hij geen verlies zou hebben zou hij na een “aanstoting” eindeloos blijven doorgaan. vergelijk het met gewicht aan een veer, Trek hem uit en bij het loslaten blijft hij op en neer gaan tot de zwaartekracht, luchtweerstand enz hem afremmen.
Eerst een gewone luchtspoel :
Hierboven zie je het beeld wat je dan krijgt. Je telt het aantal slingeringen van de maximale amplitude tot de halve amplitude. Dat doe je x5 en je hebt de Q. Dat zou dus 85 moeten zijn. Niet echt spectaculair. Toch is dit een hele beste spoel.
Laten we hem eens op de VNA nameten. uiteraard na calibratie en gemeten bij 100KHz. Oeps, we zitten er iets naast Maakt dat deze meting waardeloos. Nee, als je het namelijk met meerdere spoelen doet kun je ze mooi vergelijken. Q is wel frequentieafhankelijk kijk maar:
Nu een tweede spoel: een grote jongen gemaakt van koperen gaspijp. Eerst de VNA meting:
Dat zou een Q van 92 moeten zijn.
En nu eens kijken wat de blokgolf er van maakt.
We tellen 18 slingeringen dus dat is 18×5 en dat is 90. Bijna juist. Blijkbaar zit er een bovengrens aan wat je zo kan meten. Hogere frequenties maakte echter geen verschil. Ik ben tot 20MHz gegaan.
Nu wil ik laten zien hoe belangrijk het is dat je de spoel los aankoppeld. Ik heb hieronder de twee spoelen ook direct aangesloten met een stuk coax met krokodilklemmen aan het eind en dan met een 1:10 probe gemeten.
Dit is de eerste spoel. Je ziet de demping, er blijft niets van over.
Maar je kunt een spoel ook halverwege inkoppelen. Dan belast je hem minder. We zullen zien. Dit is die grote jongen want daar was ruimte om dat te doen.
Ach gossie, we hebben het beestje bijna gesmoord. Dit vindt ie niet fijn.