Het belangrijkste onderdeel van een zendinrichting is de antenne. Alleen zal het signaal van je zender naar je antenne moeten. Dat gaat via een transmissielijn. De meest verliesvrije transmissie lijn is de open lijn ook wel kippenladder genoemd. Je zender is gemaakt op aan een belasting van 50 ohm zijn vermogen over te dragen. Let op, de zender is geen 50 ohm, hij wil 50 ohm zien. Een kippenladder is ook geen 50 ohm en een dipool met een willekeurige lengte ook niet. De mooiste aanpassing voor al deze misaanpassingen is de symetrische tuner.
Een dipool is symetrisch (gebalanceerd). De kippenladder ook maar de zender meestal asymetrich (ongebalanceerd) Ergens moet je vam gebalanceerd naar ongebalanceerd. Dat doet de balun (niet uit gesproken als baloen). Dat staat voor balanced-unbalanced. Een balaun moet breedbandig zijn en bij wisselende impedanties zijn werk doen. Dat is jammer, dat maakt het nodeloos ingewikkeld. Daarom kan hij beter als stroombalun tussen de set en tuner in worden geplaatst. Een spanningsbalun tussen antenne en tuner is echter goedkoper/makkelijker te maken want dan kan er achter de balun een asymetrische tuner. Mijn tuner heeft een stroombalun en is dus symetrisch. Deze ziet dus altijd 50 ohm.
Een stroombalun is ook gewoon 1:1 en niet 1:4 wat niet nodig is daar een symetrische tuner een groot genoeg bereik heeft.
De meest rendabele tuner is de L-tuner, deze bestaat uit een spoel en een condensator. De spoel zorgt voor aanpassing van voornamelijk het ohmse deel en de condensator voor het imaginere deel. Er is een hoog doorlaat variant en een laagdoorlaat en afhankelijk en je kunt hem maken zodat hij omhoog of omlaag transformeert. Niet een echt commercieel ontwerp maar wel het beste ontwerp als je hem specifiek voor jou antenne maakt. De symetrische variant bestaat uit een spoel en twee condensators of uit een condensator en twee spoelen. Ik heb de eerste gemaakt en functioneert dus als high pass filter. Niet leuk ivm eventuele harmonische dus een goed LPF op je set is nodig. Maar wat wel een voordeel is dat hij bij ontvangst dat ook doet. Dus veel minder QRM.
De rolspoel schijnt van een omroepzender afkomstig te zijn. De varco’s zijn formaat frietsnijder maar helaas niet helemaal gelijk dus ik heb twee knoppen. En test opstelling met dubbele symetrische varco en rolspoel maakte afstemmen veel eenvoudiger maar die varco kan hooguit 100W aan. Alle componenten in mijn tuner blijven ook bij 400W ijskoud dus er zit daar geen verlies. Nu is de dipool 2x 25,5 meter lang dus ik probeer niet 400W in een breinaald te duwen. Ik ben het ook niet eens met de term, kassie-belazer. Dat is absoluut niet het geval. Het is hooguit een antenne-belazer die het dankzij de tuner nog iets doet. De tuner is niets meer dan een impedantie-transformator.
Veel info over tuners is te vinden op de site van Bob van Donselaar , http://sharon.esrac.ele.tue.nl/~on9cvd/N-index.html
Hij heeft geholpen met het ontwerp van beide tuners.
Ook veel info op de site van PA0FRI, http://www.pa0fri.geerligs.com/
Foto: de rolspoel weegt 7 kilo.
Met dit metertje zorg ik dat de feeders ook gebalanceerd blijven, dat is dan weer het voordeel van twee losse varco’s:
Omdat ik een leuke varco tegen het lijf liep heb ik besloten mijn tuner te verbouwen. Met deze varco was geen CCL mogelijk dus is het een S-match geworden. Ook een symetrische tuner en variant op de LC/collins.
Er wordt hier op een slimme manier gebruik gemaakt van een trafo om met een L en C toch een symetrische tuner te maken. De trafo is gemaakt van 2 4C65 ringkernen met de teflonbinnenader van RG58. Hier ga ik nog wat mee experimenteren want ik denk dat er nog betere mogelijkheden zijn om een betere trafo te maken met minder paracitaire capaciteit. Voordeel van deze paracitaire capaciteit is dat je waarschijnlijk zelfs een zuiver ohmse belasting kunt tunen.
De tuner zit in een aluminium legerkist en is ongeveer 70cm lang. Het voordeel is dat er een stevig deksel met snelsluiting op zo’n ding zit. Ik kan er dus heel makkelijk bij zonder te schroeven. De vertraging op de varco heb ik gelagerd en met tandwielen gemaakt.
